Η ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ

Ένα καλό σημάδι της εξελικτικής δυνατότητας ενός ανθρώπου είναι η τάση εσωστροφής της προσοχής του. Ο άνθρωπος τότε νοιώθει μια ανεξήγητη έλξη προς τον εσωτερικό του κόσμο, χωρίς όμως αυτό να συνοδεύεται από τα παθολογικά χαρακτηριστικά της ψυχικής απομόνωσης. Ο άνθρωπος ποθεί να γνωρίσει τον εαυτό του, το τι γίνεται μέσα του, χωρίς να συνοδεύει αυτή του την επιθυμία με τον φόβο της αποκάλυψης των απωθημένων του, ζώντας ταυτόχρονα πλήρως την φυσιολογική εξωτερική ζωή. Η αυτογνωσία αποκτάται όταν συνδυαστεί η επιθυμία της βαθιάς αυτοπαρατήρησης, με την ειλικρίνεια απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό, με την οποία μπορούμε να «δούμε» τα χειρότερα (ή και τα καλύτερα) πράγματα μέσα μας χωρίς να οπισθοχωρήσουμε γεμάτοι από φόβο, ντροπή και ενοχές.

Η ενδοσκόπηση είναι μια κατάσταση της συνείδησης του ανθρώπου. Αρχικά, πρέπει να συνηθίσουμε να παρακολουθούμε και να «κατασκοπεύουμε» τον εαυτό μας. Να τον «κοιτάμε» σε ανύποπτες στιγμές και από περίεργες «οπτικές γωνίες». Έτσι θα εντοπίζουμε διάφορα εξωτερικά χαρακτηριστικά, που μέχρι τώρα μας διέφευγαν και τα οποία όμως μπορούν να μας οδηγήσουν στην γνώση εσωτερικών χαρακτηριστικών μας. Φανταστείτε ότι συνομιλούμε με κάποιον. Συνήθως η συζήτηση απορροφά όλη μας την προσοχή. Και αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Είμαστε απορροφημένοι από την συζήτηση, ταυτισμένοι και συνεπώς αφηρημένοι σε ότι δεν είναι η συζήτηση που κάνουμε. Π.χ. δεν προσέχουμε καθόλου τις κινήσεις των χεριών μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε ολοκληρωτικά συνειδητοί. Αισθανόμενοι όμως τα χέρια μας μπορούμε να αντιληφθούμε πολλά πράγματα για τα συναισθήματά μας. Αν είμαστε νευρικοί, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, οι κινήσεις των χεριών μας θα μας το αποκαλύψουν.

Ενδοσκόπηση δεν σημαίνει ένα είδος ανιαρής αυτοπαρατήρησης και αυτοανάλυσης. Σημαίνει «πιάνω τον εαυτό μου επ΄ αυτοφόρω». Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι ειλικρινείς απέναντι στον εαυτό τους, γι αυτό και δεν έχουν την δυνατότητα της ενδοσκόπησης. Η ανθρωπότητα κάνει έναν τιτάνιο αγώνα για να τραβήξει την προσοχή της προς τα έξω. Οι άνθρωποι με πολύ ενθουσιασμό δημιουργούν ψευτοανάγκες, ψευτοενδιαφέροντα, ιδεολογίες,  πυρετώδη τρόπο ζωής και άλλα, προκειμένου να μην δούνε το μέσα τους. Θα έλεγε κανείς ότι είναι μια τεράστια πλεκτάνη. Δεν είναι άραγε παράξενη η δυσκολία με την οποία επιλύουμε προβλήματα στις προσωπικές μας σχέσεις; Δεν είναι ύποπτη η τάση που έχουμε να κατηγορούμε τους «εχθρούς» της πατρίδας μας, τους οπαδούς του άλλου κόμματος, ή τους γείτονες; Γιατί αν για τα προβλήματά μας δεν φταίνε αυτοί, τότε ποιος φταίει; Εμείς;

Ενδοσκόπηση είναι αυτοπαρατήρηση σε βάθος. Παρακολουθώ τις κινήσεις μου, μέσω αυτών εντοπίζω τα κρυμμένα συναισθήματά μου, και μέσω αυτών φτάνω στις ανομολόγητες σκέψεις και πεποιθήσεις μου. Τα βλέπω όμως κυριολεκτικά. Δεν τα υποθέτω από βιβλία ψυχολογίας, ή από «συνταγές» εσωτερισμού. Τα παρατηρώ. Ασφαλώς δεν είναι υποχρεωτικό να ξεκινάμε πάντοτε από τις κινήσεις μας. Η ενδοσκόπηση μπορεί να κατευθυνθεί κατευθείαν στα συναισθήματα, ή στις σκέψεις μας. Έτσι ξέρουμε τι κάνουμε και τι μας γίνεται. Το σοκ όμως μπορεί να είναι μεγάλο. Φαντασθείτε έναν άνθρωπο ο οποίος σπούδασε, μόχθησε, έκανε διδακτορικές διατριβές, θυσίασε την οικογενειακή του θαλπωρή, πάλεψε για την σταδιοδρομία του επί δεκαετίες, παραμέλησε τα παιδιά του και ξαφνικά με την ενδοσκόπηση ανακαλύπτει στα εξήντα του χρόνια, ότι όλα αυτά έγιναν για το θεαθήναι. Για να δείξει στους άλλους πόσο σπουδαίος είναι, ενώ ο ίδιος κατά βάθος ήθελε να γίνει κηπουρός γιατί αγαπάει πολύ τα λουλούδια. Μια ολόκληρη ζωή σπαταλημένη στον βωμό της επίδειξης… Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο μπορεί κανείς να το αντέξει εύκολα; Είναι όμως η Αλήθεια! Και μόνο η Αλήθεια έχει την δύναμη να μας ελευθερώσει. Όσο μεγαλύτερο είναι το τείχος που χτίσαμε για να χωριστούμε από τον εαυτό μας τόσο μεγαλύτερος θα είναι και ο πόνος της κατεδάφισής του.

Η ενδοσκόπηση, όπως και όλα όσα βγαίνουν από τα βάθη του εαυτού μας, είναι κάτι το απολαυστικό. Είναι η περιπέτεια της αυτοανακάλυψης. Αν υπερβούμε τον σκόπελο της ανειλικρίνειας προς τον εαυτό μας, οι αποκαλύψεις έρχονται η μια πίσω από την άλλη και μας λυτρώνουν από τις εσωτερικές μας συγκρούσεις. Βλέπουμε τα γρανάζια και τους εσωτερικούς μηχανισμούς του εαυτού μας. Αρνητικούς και θετικούς. Κάποτε, αν έχουμε πίστη, θα δούμε μέσα μας και την εικόνα του ανώτερου εαυτού μας, πίσω από όλα τα άλλα.

Κάποια στιγμή θα αρχίσουμε να εντοπίζουμε τα ισχυρά μας σημεία. Εκείνες τις ικανότητες που μπορούμε να εκδηλώσουμε και να αξιοποιήσουμε προς όφελος του εαυτού μας και του συνόλου γενικότερα. Ίσως συνειδητοποιήσουμε ότι μέχρι τώρα τις "θάβαμε" γιατί δεν τύγχαναν της αποδοχής του κοινωνικού περίγυρου. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα που μας προσφέρει η ενδοσκόπηση είναι η αποκάλυψη του πραγματικού μας δυναμικού και η απόκτηση του θάρρους να το εκδηλώσουμε.

 Η ενδοσκόπηση δεν γίνεται στην απομόνωση, αλλά μέσα στην ζωή, μέσα στην αλληλεπίδραση με τις συνθήκες και τους ανθρώπους. Βλέπουμε τις διάφορες πτυχές του εαυτού μας, έτσι όπως παρουσιάζονται στην πραγματική ζωή και όχι μόνο μέσα στην φαντασία μας. Αν νομίσουμε ότι καταφέραμε κάποια πρόοδο σε έναν τομέα, θα έλθει η ζωή η ίδια για να δώσουμε τις «εξετάσεις» μας και να αποδείξουμε την αλήθεια των ισχυρισμών μας. Νομίζουμε ότι αυξήσαμε την ηρεμία μας; Θα μας συμβούν «τυχαία» περιστατικά, όπου θα κληθούμε να παραμείνουμε ήρεμοι και η αντοχή μας θα δοκιμαστεί. Μετά από αυτές τις εξετάσεις, θα γνωρίζουμε την πραγματική μας πρόοδο, όχι την φανταστική.

 Η ενδοσκόπηση είναι μια άσκηση. Αρχίζουμε σταδιακά να αυτοπαρατηρούμαστε. Προσέχουμε τις λεπτομέρειες, κοιτάμε τον εαυτό μας από ασυνήθιστες «οπτικές γωνίες», παρακολουθούμε τα αισθήματά μας και τις σκέψεις μας ενώ κάνουμε οτιδήποτε άλλο. Βλέπουμε διάφορα επίπεδα μέσα μας. Παρατηρούμε π.χ. τις σκέψεις μας, αλλά ταυτόχρονα και τα αισθήματα που ενδεχομένως τις καθοδηγούν. Μπαίνουμε έτσι στο υποσυνείδητό μας. Σιγά σιγά αυξάνουμε τον χρόνο της ενδοσκόπησης, ώστε κάποτε να γεμίσουμε ολόκληρη την ημέρα μας με αυτήν. Είναι ένα είδος συνεχόμενης αυτοσυγκέντρωσης.

 

 

Η ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ (2)

 Στην ενδοσκόπηση απλώς παρατηρούμε, σε πρώτη φάση. Καταγράφουμε σιωπηλά και όσο γίνεται πιο αντικειμενικά. Όσο διαρκεί ο χρόνος της εξάσκησής μας εμείς παρακολουθούμε τον εαυτό μας χωρίς να κρίνουμε, από μια αντικειμενική οπτική γωνία. Δεν μιλάμε στον εαυτό μας σαν να είμαστε κάποιος εκφωνητής λέγοντας συνεχώς: «τώρα κάνω αυτό», «τώρα αισθάνομαι αυτό». Παρατηρούμε σιωπηλά σαν να είμαστε κάποιος άλλος. Με την εξάσκηση δημιουργείται μέσα μας ένας ουδέτερος παρατηρητής, κάτι σαν άλλος εαυτός. Ένα είδος αυτοσυνείδησης. Κινούμαστε, εργαζόμαστε, ομιλούμε, ξεκουραζόμαστε, σκεφτόμαστε, έχουμε αισθήματα, κάνουμε ότι θέλουμε όπως κάθε μέρα, αλλά ταυτόχρονα παρακολουθούμε όλη αυτή την εξωτερική και εσωτερική μας δραστηριότητα. Προσοχή όμως. Αυτή η κατάσταση δεν είναι κάτι το οποίο μας «συμβαίνει», αλλά κάτι που το προκαλούμε συνειδητά με την δύναμη της θέλησής μας. Δεν μας εξελίσσουν τα «συμβάντα», αλλά τα γεγονότα και οι καταστάσεις που προξενούμε εμείς συνειδητά και εκούσια.

Αντικείμενο της ενδοσκόπησης είναι ασφαλώς ο ίδιος μας ο εαυτός. Παρατηρούμε τις κινήσεις, τα αισθήματα και τις σκέψεις μας. Σταδιακά θα αντιληφθούμε ότι μέσα μας υπάρχουν πολλά παράλληλα επίπεδα δραστηριότητας, που έχουν εξάρτηση το ένα από το άλλο. Π.χ. ενώ περπατάμε, ταυτόχρονα σκεφτόμαστε κάτι το εντελώς άσχετο με αυτά που βλέπουμε γύρω μας. Παράλληλα όμως υπάρχει μέσα μας και ένας ολόκληρος κόσμος αισθημάτων, που προκαλούν αυτές τις σκέψεις, ή προκαλούνται από αυτές. Ονειροπολούμε και δημιουργούμε μέσα μας αισθήματα. Τα αισθήματα αυτά γίνονται οι αιτίες για νέα σειρά σκέψεων και συνειρμικών μυθοπλασιών. Όλα αυτά μπορεί να επηρεάσουν την έκφραση του προσώπου μας, ή το βάδισμά μας. Όταν συναντήσουμε ένα εμπόδιο το παρακάμπτουμε γιατί ένα κομμάτι του εαυτού μας κοιτάει γύρω μας το περιβάλλον και λειτουργεί μέσω των αισθήσεων.

Με την πάροδο του χρόνου θα αποκτήσουμε την ικανότητα να βλέπουμε μέσα μας πράγματα που δεν μπορούσαμε να τα διακρίνουμε έως τώρα. Κάποια αισθήματα που αποτελούν το κίνητρο των σκέψεων και των πράξεών μας ίσως δεν μας αρέσουν καθόλου, άλλα θα τα βρούμε ενθαρρυντικά. Είναι όμως θέμα χρόνου και ειλικρίνειας προς τον εαυτό μας να τα εντοπίσουμε όλα αυτά. Η ενδοσκόπηση είναι για τους περισσότερους μια απωθητική διαδικασία διότι οδηγεί τελικά στην ανακάλυψη των ψυχικών μας προβλημάτων, που δεν είναι καθόλου κολακευτικά για το άτομό μας. Με τον ίδιο τρόπο όμως θα αρχίσουμε να ανακαλύπτουμε και τα ισχυρά μας σημεία. Τα πραγματικά, και όχι τα φανταστικά προτερήματα. Αυτά που ενδεχομένως διάφοροι παράγοντες μάς εμπόδισαν να εκδηλώσουμε έμπρακτα. Θα δούμε και τους τρόπους που το κοινωνικό περιβάλλον μάς "αναισθητοποιεί" και μάς "απενεργοποιεί" και αυτή η συνειδητοποίηση κυριολεκτικά θα μάς λύσει τα χέρια.

 

Για να μπορέσει να λειτουργήσει η ενδοσκόπηση, όπως είπαμε και προηγουμένως, πρέπει να αναπτυχθεί μέσα μας ένας αντικειμενικός παρατηρητής. Πολλοί ακούγοντας κάτι τέτοιο, θα νομίσουν ότι εννοούμε «ένας αντικειμενικός κριτής». Μια φωνή μέσα μας που θα λέει: «αυτό είναι σωστό… αυτό είναι λάθος». Δεν πρόκειται όμως για κάτι τέτοιο σε πρώτη φάση. Ο αντικειμενικός παρατηρητής είναι η αυτοσυνειδητή προσοχή μας. Είναι το να παρακολουθούμε το τι γίνεται μέσα μας, με τον ίδιο τρόπο που αντιλαμβανόμαστε αυτό που γίνεται στο περιβάλλον μας. Μπορούμε να το βιώσουμε κάνοντας μερικές δοκιμές. Ας βάλουμε το χέρι μας μπροστά μας και ας το κοιτάξουμε με πολύ προσοχή. Αυτό είναι σε κάποια απόσταση από μας. Δεν πρόκειται για κάποιο παιχνίδι της σκέψης, αλλά για μια πραγματική αίσθηση. Το χέρι μας είναι μισό μέτρο από τα μάτια μας, από το σημείο που αισθανόμαστε ότι «βρισκόμαστε» εμείς, η αίσθηση του «εγώ υπάρχω» και μπορεί προς στιγμήν να το νοιώσουμε σαν ξένο. Αυτό είναι το κλειδί. Το χέρι μας λοιπόν σε αυτή την άσκηση είναι κάτι δικό μας που το παρακολουθούμε «από έξω», αντικειμενικά. Μπορούμε να κάνουμε το ίδιο και με τις σκέψεις μας. Ας σκεφτούμε κάτι, έστω αριθμούς από το ένα έως το δέκα, παρατηρώντας τους από κάποια «άλλη θέση», παρόμοια με αυτό που κάναμε με το χέρι μας. Δεν φανταζόμαστε τον εαυτό μας κάπου μακριά να μας κοιτάζει (αν και κάτι τέτοιο ίσως να βοηθήσει τελικά), αλλά αναπαράγουμε μέσα μας την αίσθηση της «απόστασης» από την παρατηρούμενη λειτουργία. Αυτό φυσικά γίνεται και με τα αισθήματα, με τις αναμνήσεις μας, με τις σωματικές μας ανάγκες, με τα πάντα. Είναι ασφαλώς ζήτημα εξάσκησης και συνειδητών προσπαθειών, έως ότου κατορθώσουμε να αναπαράγουμε κατά βούληση την αίσθηση της απόστασης από την παρατηρούμενη εσωτερική λειτουργία, προκειμένου να την διακρίνουμε καλύτερα χωρίς να επηρεαζόμαστε από αυτήν. Η αίσθηση αυτή μας βοηθάει να αποταυτιζόμαστε από τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας και να έχουμε περισσότερη αυτοκυριαρχία και ελευθερία. Παρατηρώντας έτσι τον εαυτό μας η ενδοσκόπησή μας αποκτάει αντικειμενικότητα και περισσότερη ακρίβεια.

 

Πηγή...

from Schizas.Com - Πύλη Ιάσωνος http://ift.tt/1K1fA6X
via IFTTT